Deze monografie die de tentoonstelling in het Zuiderzeemuseum begeleidt heeft een monografisch karakter en beslaat 14 hoofdstukken, die een compleet overzicht geven van de ontwikkeling van de schilder, toegespitst op zijn verblijf in de steden rondom de voormalige Zuiderzee.
De auteur, Arnold Ligthart maakt voor het eerst inzichtelijk hoe Springer zich ontwikkelde van een romanticus pur sang tot dé grote specialist in topografische stadsgezichten. Op basis van veel nieuw bronmateriaal wordt een beeld geschetst van Springers leerjaren onder Kaspar Karsen, zijn reizen door Europa en de beweegredenen om zich vanaf circa 1850 toe te leggen op topografisch herkenbare stadsgezichten. Met dit laatste onderscheidde hij zich van tijdgenoten die trouw bleven aan de romantische doctrine van het gefantaseerde stadsgezicht.
Maar hoe realistisch waren Springers stadsgezichten? Naar zal blijken, bleven zijn schilderijen altijd het product van een spanningsveld tussen het realistische, natuurgetrouwe beeld en zijn neiging tot romantiseren en idealiseren. Ofschoon de keuze voor topografische herkenbaarheid een groot succes was, ontsnapte de schilder zelden aan de verleiding om zijn stadsgezichten te regisseren en te verfraaien. Als een soort bouwmeester met het penseel wist hij de werkelijkheid steeds weer subtiel naar zijn hand te zetten.
De vraag hoe Springer de werkelijkheid manipuleerde vormt een rode draad in het boek. We kijken daarbij onder meer naar zijn werkwijze, die door een schat aan bronnen uitzonderlijk goed is gedocumenteerd. Springer voerde een nauwkeurige administratie en bewaarde zijn studiemateriaal altijd zorgvuldig, wat ons een uniek kijkje in de keuken verschaft. We komen meer te weten over de totstandkoming van zijn schilderijen en de technieken waarmee hij het stadsbeeld schikte naar zijn wensen. Dit loopt uiteen van geraffineerde wijzigingen in de architectuur (het veranderen van details of het manipuleren van de proporties) tot meer verregaande ingrepen (het toevoegen of weglaten van hele panden, het terugbrengen het straatbeeld naar de 17de eeuwse situatie).
Veel aandacht gaat uit naar Springers marktgerichte aanpak en zijn omgang met opdrachtgevers. Zijn atelier was een geoliede machine en zijn aanpak was zo succesvol, dat hij uitgroeide tot de best betaalde schilder van zijn tijd.
Door het oog van Cornelis Springer (1817-1891)
Een ontdekkingstocht langs de steden rondom de Zuiderzee
24 x 30 cm, circa 176 blz., en circa 150 afb. in kleur, hardgebonden. Prijs circa € 29,95
ISBN 978 905594 987 8
verschijnt december 2015 gelijktijdig met de tentoonstelling in het Zuiderzeemuseum
12-12-2015 t/m 27-03-2016.
Klik hier om uw exemplaar te reserveren.
